HVAC Nedir?

Açılımı ve Tanımı İle HVAC

HVAC açılımı Heating Ventilating and Air Conditioning ya da Heating, Ventilation and Air Conditioning terimleridir. Bu terimlerin kısaltması olarak bilinen HVAC Türkçeye çevrildiğinde ise "ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme" olarak karşımıza çıkmakta. İç ve dış alanlar arasındaki hava hareketini düzenleyen, iç havayı ısıtan ve soğutan sistemler için bir terim olarak kullanılıyor. Genel olarak ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin tamamını kapsayan oldukça geniş bir kavram olduğu için "HVAC sistemleri" olarak da özetlenebilir. Gerek açık gerek kapalı alanlarda tercih edilen bu sistemler, özellikle de yüksek yaşam yoğunluğunun bulunduğu noktalar için bugün artık adeta kaçınılmaz. Temiz ve sağlıklı hava akımı oluşturmak amacıyla kullanılan HVAC sistemleri ek olarak nem, ısı ve iklim için gerekli koşulları kontrol edebilen sistemler olarak karşımıza çıkıyor. Termodinamik, ısı transferi ve akışkanlar mekaniği prensipleri üzerinde çalışan HVAC sistemleri, bu açıdan komplike bir çalışma prensibine sahip.

HVAC Sistemlerinin Tarihçesi

HVAC sistemlerinin geçmişi oldukça uzun. Bunun sebebi ise ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin tamamını kapsayan komplike bir sistemler bütünü olması. Biraz yoruma açık bir bilgi olması ile beraber HVAC sistemlerinin tarihi mağara dönemi insanlarına kadar götürülebiliyor. Bunun nedeni ise mağaralarda yaşamanın hava şartlarına karşı stratejik bir seçim olması ile ilişkilendirilmesi. Antik Yunan ve Roma devrindeki havalandırma delikleri, Çin'de icat edilen fan sistemleri de yine HVAC sistemlerinin tarihini epey geriye götürmemizi sağlıyor. Bununla beraber modern anlamda HVAC sistemleri denildiği zaman ise 1800'lü yıllara gidilmesinde mutabık kalınıyor. 1800'lerin ortalarında mekanik soğutmanın mucidi olarak karşımıza Dr. John Gorrie, nemi kontrol eden bir sistem tasarlıyor. Bu yönüyle Dr. John Gorrie, klimanın öncüsü olarak da kabul edilmekte. Bununla beraber yalnız soğutma değil, ısıtmadan da bahsetmek mümkün. Bu noktada 1742'de Benjamin Franklin'in icat ettiği Franklin’in Sobası da HVAC sistemine örnek gösterilebilir.

HVAC Sistemleri Hangi Cihazlardan Oluşur?

"Isıtma - soğutma, havalandırma ya da iklimlendirme sistemleri" olarak belirttik fakat bunu biraz daha açmakta yarar var.  HVAC ürünleri nelerdir bakıldığında; burada 3 farklı alt başlık açmak mümkün. Bunlar; ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme olarak 3 farklı alt kategori arasında sınıflandırılıyor. Bu açıdan HVAC otomasyon sistemleri nedir bakıldığında şöyle sıralamak mümkün.

• Isıtma: HVAC sistemleri arasında ısı üretimi ve ortamdaki sıcaklığı muhafaza etme / istenen seviyeye çekme görevi olan ürünler bulunuyor. Bu nedenle klimalar, ısı pompaları, VRF sistemleri, vantilatörler, ısıtıcı fanlar bu grubun önde gelen ürünleri arasında yer alıyor.
• Havalandırma: Hava temizleyici cihazlar bu grubun en bilinen ürünlerinden biri.
• İklimlendirme: Son olarak ısıtma ve havalandırma ile bağlantılı olan iklimlendirme de bu grubun içerisinde çeşitli ürünler sunuyor. Klimalar yine bu grubun başını çekiyor.

Örneğin, klimaların hem ısıtma hem de iklimlendirme sistemleri içerisinde yer alıyor olması bu iki sistemin birbiriyle bağlantı olmasından kaynaklanıyor.

HVAC Sistemlerinin Faydaları Neler?

• Enerjiden tasarruf ve enerji kontrolü için gereklidir.
• İşletmenizin maliyetlerini minimize etmenize yardımcı olur.
• Antibakteriyel hava şartları ve nem koşullarını sağlamanıza katkıda bulunur.
• Personel giderlerini azaltarak tek merkezden yönetime izin verir.

HVAC Sistemlerinin Kullanım Alanları

HVAC sistemlerini oluşturan ürünlerden de yola çıkarak söz etmek gerekirse; esasında modern hayatta HVAC sistemlerinin görülmediği çok az. Fabrika, okul, hastane, otel, alışveriş merkezi gibi kamusal alanlarda, yüksek yaşam yoğunluğunun görüldüğü yerlerde sık karşınıza çıkabilecek bu sistemler, konutlarda da pek tabii ki kullanılabiliyor. Bu nedenle büyükşehirler başta olmak üzere küçük ve büyük ölçekli sayısız yaşam alanında HVAC sistemlerini görmeniz mümkün. Devletlerden global marka ve kuruluşlara kadar da yüksek hava kalitesinin sağlanma amacının olduğu sayısız yerde bu sistemleri görebilirsiniz.

Araçlarda HVAC Sistemlerinin Kullanımı

Araçlarda daha rahat ve konforlu bir iç ortam sağlanması için de HVAC sistemleri adından söz ettiriyor. İç hava kalitesinde iyileştirme sağlayabilen yapısı sayesinde  HVAC sistemleri arabalar için de önem teşkil ediyor. Havayı ısıtmak, camın buğusunu gidermek, iç mekânın nemini almak için kullanılan araç klimalar, bu nedenle arabalarda kullanılan HVAC sistemlerinin en bilinen örnekleri arasında.

HVAC ve Enerji Verimliliği

HVAC sistemleri ile enerjiden tasarruf etmenin kolaylaştığını belirtmiştik. Peki ama nasıl? Öncelikle klimalar dâhil pek çok HVAC sisteminde program ayarlarının, modların, zamanlama seçeneklerinin olduğu biliniyor. Bu spesifik ayar seçenekleri, enerjiden önemli ölçüde verim elde etmenizi kolaylaştırabilir. İşletmeler de kapalı olduğu zaman dilimlerinde HVAC sistemlerini pasifize edebilir ya da asgari seviyede çalıştırarak tasarruf elde edebilir. Yine işletmeler için özellikle tek merkezden yönetim imkânına sahip HVAC sistemleri de büyük önem taşıyor. Bunlar da kolay kullanım ile belirli oranda enerji verimliliği standartları oluşturmaya yardımcı olabilir.